مکانیزم اجماع consensus mechanism در هسته ی اکوسیستم ارزهای دیجیتال قرار دارد و اطمینان میدهد که شرکت کنندگان در یک شبکه توزیع شده بر روی یک نسخه از تاریخچه تراکنش ها توافق دارند. این فرآیند برای حفظ یکپارچگی بلاکچین های غیرمتمرکز که در آنها هیچ مرجع مرکزی برای نظارت بر پایگاه داده وجود ندارد، بسیار مهم است.
مکانیزم اجماع دو هدف اصلی دارد: اولاً، آنها تراکنش ها را تأیید میکنند تا از مشکلاتی مانند هزینه ای مضاعف جلوگیری کنند و ثانیا شرکت کنندگان شبکه را تشویق میکنند تا از قوانین تعیین شده پیروی کنند . مدل های مختلف اجماع وجود دارد که هرکدام امنیت، مقیاس پذیری و غیرمتمرکز بودن را تقویت میکنند.
انواع مکانیزم اجماع
مکانیزم های اجماع اثبات کار و اثبات سهام به عنوان شناخته شده ترین مکانیزم های اجماع در نظر گرفته میشوند. در اثبات کار، که توسط بیت کوین و شبکه های مشابه استفاده میشود، ماینرها با حل مسائل پیچیده ریاضی، حق استخراج بلوک بعدی و کسب پاداش ها را به دست میآورند.
در شبکه های اثبات سهام، اعتبارسنج ها مقدار معینی از ارز دیجیتال بومی را به عنوان وثیقه قفل میکنند تا حق تأیید تراکنش ها را به دست آورند، و میزان وثیقه آنها بر احتمال انتخاب شدنشان تأثیر میگذارد.
مدل های دیگر، مانند اثبات سهام نمایندگیشده (DPoS)، اثبات اقتدار (PoA) و اثبات تاریخ (PoH)، مزایا و معایب مختلفی را در زمینه ی سه گانه بلاکچین یعنی امنیت، مقیاس پذیری و غیرمتمرکز بودن، و همچنین کارایی انرژی ارائه میدهند. انتخاب مکانیزم اجماع تأثیر زیادی بر عملکرد کلی شبکه ارز دیجیتال دارد و توانایی آن را برای مقابله در برابر حملات و پردازش تراکنش ها شکل میدهد.
نقش ماینر ها واعتبارسنج ها
اعتبارسنج ها و ماینر ها نقش کلیدی در حفظ امنیت و قابلیت اطمینان شبکه های بلاکچین دارند.
در اثبات کار، ماینرها در فرآیند رقابتی شرکت میکنند که شامل حل معماهای رمزنگاری برای افزودن بلوک های جدید است؛ این عمل نه تنها تراکنش ها را تأیید میکند بلکه شبکه را در برابر حملات احتمالی نیز ایمن میسازد. تلاش محاسباتی بالا و هزینه های مرتبط به عنوان بازدارنده ای در برابر فعالیت های مخرب عمل میکند.
در مقابل، اثبات سهام و انواع آن به اعتبارسنج هایی وابسته است که مقدار مشخصی از ارز دیجیتال را بهعنوان وثیقه قفل میکنند. مقدار وثیقه بر احتمال انتخاب شدن آنها برای تأیید تراکنش های جدید تأثیر میگذارد، وثیقه های بالاتر معمولاً شانس های بیشتری برای انتخاب شدن ایجاد میکنند. با این حال، اگر یک اعتبارسنج بهطور نادرست عمل کند، ممکن است وثیقه خود را از دست بدهد که به این اقدام مجازات یا سلاشینگ گفته میشود. این مکانیزم منافع اعتبارسنج ها را با یکپارچگی شبکه هماهنگ میکند، زیرا آنها بهطور مستقیم در حفظ عملکرد صحیح شبکه ذینفع هستند.
هر دو روش ماینینگ و استیکینگ با پاداش هایی تشویق میشوند که اعتبارسنج ها و ماینرها را به هم راستا بودن با سلامت شبکه ترغیب میکند. این پاداش ها به عنوان جبران هزینه ها و تلاش های آنها عمل میکند. چه از طریق ماینینگ در اثبات کار و چه از طریق استیکینگ در اثبات سهام، اعتبارسنج ها و ماینرها جزء اصلی در سیستم غیرمتمرکز شبکه بلاکچین هستند که اطمینان از رسیدن به اجماع و حفظ یکپارچگی دفتر کل را برای تمامی کاربران تضمین میکنند.
حل و فصل اختلافات اجماع
در غیاب یک مرجع مرکزی، حکمرانی غیرمتمرکز برای حل و فصل اختلافات در شبکه های بلاکچین حیاتی است. این سیستم ها برای هماهنگ کردن شرکت کنندگان شبکه (نودها) که معمولاً در سطح جهانی پراکنده اند، در مورد صحت تراکنش ها و وضعیت فعلی دفتر کل بسیار مهم هستند.
این موضوع به ویژه در سناریو هایی که احتمال اختلاف نظر وجود دارد، مانند زمانی که یک کاربر تلاش میکند همان توکن دیجیتال را دو بار خرج کند یا تغییر پیشنهادی در قوانین پروتکل مطرح میشود، اهمیت پیدا میکند.
مکانیزم های اجماع به منظور جلوگیری و آشکارسازی رفتارهای نادرست درون شبکه طراحی شدهاند. زمانی که نودها در مورد تراکنش ها یا وضعیت بلاکچین دیدگاه های متضاد دارند، مکانیزم های اجماع فرآیند تصمیمگیری بر اساس اکثریت را ممکن میسازند، بهطوریکه تصمیمات منعکس کننده اراده گسترده تر شبکه باشند. این مدل حکمرانی غیرمتمرکز اطمینان میدهد که شبکه بدون نیاز به مرجع مرکزی سنتی به طور ایمن و با یکپارچگی عمل کند.
حل و فصل اختلافات اجماع برای حفظ ثبات و قابل اعتماد بودن شبکه های بلاکچین ضروری است. اختلافات میتوانند به انشعاب ها (فورک ها)، برنامه ریزی شده یا جنجالی، منجر شوند که بلاکچین را به زنجیره های جداگانه تقسیم میکند، هر یک از این زنجیره ها توسط گروه های مختلف از شبکه اصلی پشتیبانی میشوند و ممکن است بر امنیت و ارزش ارزهای دیجیتال مربوطه تأثیر بگذارد.