چرا UX کلید پذیرش انبوه Web3 است؟

تجربه کاربری UX؛ حلقه مفقوده برای پذیرش انبوه Web3

وقتی صرافی FTX در سال ۲۰۲۲ سقوط کرد، تنها میلیاردها دلار دارایی مشتریان نابود نشد؛ بلکه اعتماد به معماری متمرکز بخش بزرگی از اقتصاد کریپتو هم فرو ریخت.

دادگاه ها هنوز در سال ۲۰۲۵ درگیر پرونده های مرتبط هستند و حتی بازپرداخت ۱.۹ میلیارد دلار مطالبات مورد اختلاف مطرح است. این موضوع یادآور تناقض بزرگ اعتماد به واسطه ها در اکوسیستمی است که بر بی نیازی از اعتماد بنا شده است.

بعد از فروپاشی FTX، ارزش بازار راهکارهای «خودامانی» (Self-Custody) در سال ۲۰۲۳ به ۱.۵ میلیارد دلار رسید و پیش بینی می شود تا ۲۰۳۲ به ۸.۴ میلیارد دلار برسد.

این واکنش صرفاً یک حرکت مقطعی نبود؛ بلکه نشانه تغییر عمیق در ذهنیت کاربران بود. مردم ابزارهایی می خواستند که کنترل را دوباره به دست خودشان بدهد.

امری طبیعی بود که کاربران به سمت کنترل مستقیم دارایی هایشان بروند. بسیاری دارایی هایشان را از صرافی های متمرکز خارج کرده و به کیف پول های غیرامانی منتقل کردند تا کلیدهای خصوصی را خود نگه دارند و ریسک را شخصاً مدیریت کنند.

تغییر رفتار کاربران در بازار

طبق داده های کوین گکو، حجم معاملات اسپات در ۱۰ صرافی متمرکز برتر از ۶.۵ تریلیون دلار در سه ماهه چهارم ۲۰۲۴ به ۵.۴ تریلیون دلار در سه ماهه اول ۲۰۲۵ کاهش یافت (معادل افت ۱۶.۳ درصدی).

در مقابل، حجم معاملات در ۱۰ صرافی غیرمتمرکز برتر طی همین دوره ۶.۲ درصد رشد کرد و از ۶۶۰ میلیارد دلار به ۷۰۰.۷ میلیارد دلار رسید. داده های آن چین همچنین نشان می دهد هولدرهای بلندمدت هر ماه بیش از ۱۹ هزار بیت کوین انباشت می کنند.

این دیگر یک واکنش هیجانی نیست. بر اساس گزارش Chainalysis، هم سرمایه گذاران نهادی و هم کاربران خرد با انتخاب خود به سمت خودامانی رفته اند. انگیزه اصلی ترس نیست؛ بلکه کنترل، شفافیت و استقلال است.

امروز روایت دیگر درباره «فرار بانکی» نیست، بلکه درباره پارادایمی جدید است که در آن کاربران کریپتو به کلی اعتماد به واسطه ها را کنار گذاشته اند. بااین حال، در این مسیر به مانعی تازه برخورده اند: پیچیدگی طراحی.

اشتباه رایج تیم های کریپتویی در UX

اگرچه موج خودامانی سرعت گرفته است، اما تجربه کاربری (UX) در بسیاری از کیف پول ها و اپلیکیشن های غیرمتمرکز همچنان ضعیف است. برای کاربر تازه وارد، این ابزارها بیشتر شبیه محصولاتی برای «اهل فن» هستند تا کاربران عادی.

روند بازیابی دارایی ها سخت و گاهی غیرقابل بخشایش است. اصطلاحات تخصصی بیش از حد استفاده می شوند و طراحی رابط ها همچنان گیج کننده است. طبق مطالعه ای در سال ۲۰۲۴، کاربران حتی در انجام ساده ترین عملکردهای کیف پول مشکل دارند.

این نشان دهنده disconnect عمیقی میان طراحی فنی و درک واقعی کاربران است.

بسیاری از پروتکل های دیفای همچنان «مکانیک توکن» را به تجربه کاربر ترجیح می دهند.

بدتر آنکه برخی ابزارهای خودامانی به شدت به سرویس های متمرکز مثل RPC یا بک آپ ابری متکی هستند و این تصور غلط را ایجاد می کنند که کاربر کنترل کامل دارد؛ در حالی که در واقع دوباره به واسطه ها وابسته است.

UX و ورود به اکوسیستم کریپتو

اینجاست که تناقض خودنمایی می کند: ابزارهایی که بیشترین پتانسیل را برای توانمندسازی کاربران دارند، سخت ترین ابزارها برای استفاده هستند. شعارهای ایدئولوژیک باعث جذب کاربر نمی شوند؛ بلکه UX ساده و روان است که این کار را می کند.

اولین قدم برای ورود به کریپتو، «فیات آن رمپ» ها (درگاه های ورود پول فیات) هستند. این دروازه اصلی وب۳ است و اولین برداشت ذهنی کاربران را می سازد. اگر این مسیر پر از پیچیدگی باشد، بسیاری از کاربران هرگز بازنمی گردند.

زیرساخت های روان و سازگار با قوانین KYC مثل پرداخت از طریق کارت بانکی یا سرویس هایی مانند اپل پی و گوگل پی، اساس پذیرش انبوه را می سازند.

کیف پول هایی مانند متامسک با ادغام سواپ و بریج داخلی یا تراست ولت با طراحی کاربرپسند، نشان داده اند که UX قوی می تواند رشد را تضمین کند. تراست ولت اکنون بیش از ۱۷ میلیون کاربر فعال ماهانه و بیش از ۲۰۰ میلیون دانلود در سال ۲۰۲۵ دارد.

غیرمتمرکز بودن همیشه صفر و یک نیست

بهبود UX نشان می دهد که بسیاری از کاربران به دنبال «غیرمتمرکز مطلق» نیستند؛ آن ها سیستم هایی می خواهند که شفاف، امن و ساده باشند، حتی اگر نیاز به مصالحه وجود داشته باشد.

UX خوب به معنای ساده سازی بیش از حد نیست؛ بلکه یعنی مدیریت ریسک، نمایش واضح سیگنال های اعتماد و ایجاد حس کنترل در کاربر. کاربران نباید برای تأیید تراکنش ها رشته های هگزادسیمال بخوانند.

رابط ها باید خطرات را واضح نمایش دهند، فرآیند بازیابی امن باشد و اطمینان ایجاد کنند، حتی اگر زیرساخت در پشت صحنه مشترک باشد.

مسیر ۱۰۰ میلیون کاربر بعدی

۱۰۰ میلیون کاربر بعدی نه برای یک بلاکچین جدید و نه برای پروتکل تازه می آیند. آن ها زمانی وارد خواهند شد که کیف پول ها گم نشدنی شوند، اپلیکیشن ها به زبان ساده صحبت کنند و امنیت در دل طراحی کدنویسی شده باشد.

کریپتو با شعار بی نیازی از اعتماد آغاز شد، اما برای مقیاس پذیری باید «اعتمادپذیر» به نظر برسد. برندگان چرخه بعدی، نه آن هایی خواهند بود که بیشترین آزادی یا قابلیت برنامه نویسی را دارند، بلکه آن هایی خواهند بود که وب۳ را «نامرئی» می کنند.

یعنی ساخت درگاه های فیات روان، کیف پول های خودامانی کاربرپسند و اپلیکیشن هایی که کاربر را در نقطه ای که هست، همراهی می کنند.

بیشتر بخوانید: Mantle 2.0 و فرصت های جدید در اکوسیستم Bybit