سقوط آزاد بازار وام دهی NFT؛ کاهش ۹۷ درصدی حجم معاملات از ابتدای ۲۰۲۴
بازار وام دهی NFT که روزی یکی از فعال ترین بخش های اکوسیستم دارایی های دیجیتال برای تأمین نقدینگی محسوب می شد، حالا با افت چشمگیر ۹۷ درصدی مواجه شده است.
طبق گزارش تازه منتشر شده توسط DappRadar، این بخش در یک سال اخیر نه تنها بخش عمده ای از کاربران خود را از دست داده، بلکه حجم معاملات و میانگین وام ها نیز به شدت کاهش یافته است.
در ماه ژانویه ۲۰۲۴، حجم ماهانه وام دهی NFT نزدیک به ۱ میلیارد دلار بود. اما در ماه می ۲۰۲۵ این عدد به حدود ۵۰ میلیون دلار رسیده است. کاهش شدیدی که زنگ خطر را برای فعالان این حوزه به صدا درآورده است.
بر اساس آمار، تعداد وام گیرندگان نسبت به سال گذشته ۹۰ درصد کمتر شده و تعداد وام دهندگان نیز کاهش ۷۸ درصدی داشته اند. میانگین وام ها از ۲۲ هزار دلار در سال ۲۰۲۲ به ۴ هزار دلار در ماه می امسال رسیده که افتی ۷۱ درصدی را نشان می دهد.
GONDI، پادشاه جدید بازار وام NFT
پلتفرم GONDI اکنون با در اختیار داشتن بیش از ۵۴ درصد از حجم وام های فعال، عنوان پیشرو بازار را از پروتکل Blend وابسته به Blur ربوده است. Blend که در سال گذشته سهمی بیش از ۹۶ درصد از بازار داشت، حالا جایگاه خود را به دلیل مدل ناپایدار و متکی بر ایردراپ و معاملات سفته بازانه از دست داده است.
در مقابل، GONDI با تمرکز بر وام های بلندمدت و باثبات، توانسته اعتماد کاربران جدید را جلب کند و به رقیب جدی و جایگزینی برای پلتفرم های قبلی تبدیل شود.
تغییر در نوع وثیقه های محبوب NFT
یکی دیگر از تحولات بازار، تغییر نوع وثیقه های NFT مورد استفاده در وام هاست. در حالی که مجموعه هایی مانند Pudgy Penguins در پلتفرم های NFTfi و Arcade همچنان بیشترین استفاده را دارند و از ژانویه تاکنون بیش از ۲۰۳ میلیون دلار وام ایجاد کرده اند، اما بر روی GONDI تمرکز به سمت آثار هنری و NFTهای خاص 1/1 سوق پیدا کرده است.
در این بخش، CryptoPunks با بیش از ۲۱ میلیون دلار وام فعال پیشتاز است و بعد از آن مجموعه های هنری معروفی مانند Fidenza و آثار Beeple قرار دارند.
وام گیرندگان محتاط تر شده اند؛ دوره وام ها کوتاه تر شد
میانگین دوره وام ها در می ۲۰۲۵ به ۳۱ روز رسیده است؛ در حالی که این عدد در سال ۲۰۲۳ حدود ۴۰ روز بود. این کاهش نشان می دهد که وام گیرندگان حالا با استراتژی دقیق تر و با احتیاط بیشتری وارد بازار می شوند و دیگر مانند گذشته به نوسانات شدید بازار امیدی ندارند.
سهم بازار در اختیار چند پلتفرم خاص
در حال حاضر تنها دو پلتفرم یعنی GONDI و Blend سهم عمده ای از بازار وام دهی NFT را در اختیار دارند. در کنار آن ها، پلتفرم هایی مانند NFTfi (با ۷٪)، Arcade (۴.۷٪) و JPEG’d (۲٪) نیز حضور دارند. سایر رقبا مانند Metastreet، Zharta و X2Y2 هر کدام کمتر از ۱٪ سهم دارند و عملاً از رقابت کنار رفته اند.
آینده وام دهی NFT؛ نیازمند نوآوری واقعی است
بر اساس گزارش DappRadar، آینده وام دهی NFT به صرف تکیه بر وام های مبتنی بر هنر و تغییرات فنی محدود نخواهد بود. برای رشد مجدد، این بازار باید به سمت موارد استفاده واقعی در دنیای بیرونی حرکت کند.
از جمله نوآوری هایی که می تواند بازار را نجات دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وام دهی بر پایه امتیاز اعتباری دیجیتال
- توکنیزه سازی دارایی های واقعی (مثل املاک یا خودرو)
- مدل های وام گیری مبتنی بر نیت و هدف کاربر
«اگر نسل بعدی وام دهی NFT بر اساس کاربرد واقعی، فرهنگ و طراحی بهتر بنا شود، ممکن است دوباره احیا شود؛ اما این بار با بنیانی ماندگار»، این بخشی از جمع بندی گزارش DappRadar است.
خروج برندهای مطرح از بازار NFT
نکته قابل توجه این است که در ماه های اخیر، شرکت های بزرگی همچون Bybit، DraftKings و GameStop فعالیت های NFT خود را متوقف کرده اند. Bybit در اطلاعیه ای در تاریخ ۸ آوریل به کاهش چشمگیر حجم معاملات اشاره کرد.
همچنین X2Y2 اعلام کرده که بازار NFT خود را تا پایان آوریل تعطیل خواهد کرد و تمرکز خود را به حوزه هوش مصنوعی معطوف می کند.
از سوی دیگر، برند مشهور Starbucks نیز در ماه مارس، برنامه پاداش NFT خود را به طور کامل متوقف کرد.
جمع بندی
بازار وام دهی NFT که روزی یکی از ارکان رشد بازار توکن های غیرقابل تعویض بود، اکنون با بحران جدی مواجه است. اگرچه نشانه هایی از تطبیق و نوسازی در برخی پلتفرم ها دیده می شود، اما آینده این حوزه تنها در صورتی روشن خواهد بود که فراتر از سودآوری لحظه ای، به کاربرد واقعی و ارزش پایدار فکر شود.
