زنجیره های جانبی (Sidechains) در فناوری بلاکچین به عنوان یکی از مفاهیم حیاتی در جهت بهبود مقیاس پذیری و انعطاف پذیری شبکه های بلاکچینی شناخته می شوند.
این زنجیره ها به طور مستقل از بلاکچین اصلی عمل می کنند، اما در عین حال ارتباط نزدیکی با آن دارند. از آنجا که مقیاس پذیری یکی از بزرگ ترین چالش های موجود در بلاکچین های اصلی است، زنجیره های جانبی به عنوان راه حلی برای مقابله با این مشکل طراحی شده اند.
تعریف و مفاهیم اصلی زنجیره های جانبی
سایدچین ها در واقع زنجیره هایی مجزا از بلاکچین اصلی هستند که می توانند برخی از عملیات ها، تراکنش ها و کارکردهای مختلف را به صورت جداگانه انجام دهند.
با وجود اینکه این زنجیره ها مستقل هستند، همچنان از طریق یک اتصال دوطرفه به بلاکچین اصلی متصل می شوند. این اتصال دوطرفه، امکان انتقال دارایی ها و اطلاعات بین زنجیره ها را فراهم می کند، به طوری که می توان دارایی ها را از بلاکچین اصلی به زنجیره جانبی منتقل کرد و بالعکس.
یکی از ویژگی های مهم زنجیره های جانبی این است که این زنجیره ها به طور معمول از بلاکچین اصلی جدا هستند تا فشار ترافیکی و بار پردازش داده ها از روی بلاکچین اصلی برداشته شود. این فرآیند به ویژه برای بهبود توان عملیاتی شبکه (transaction throughput) و رفع محدودیت های مقیاس پذیری اهمیت دارد.
چگونه زنجیره های جانبی کار می کنند؟
عملکرد سایدچین ها به صورت دقیق به این صورت است که این زنجیره ها از طریق یک مکانیزم اتصال دوطرفه به بلاکچین اصلی متصل می شوند. این اتصال به این معنا است که دارایی ها و اطلاعات می توانند بین بلاکچین اصلی و زنجیره جانبی جابه جا شوند.
برای مثال، زمانی که یک کاربر قصد دارد مقداری ارز دیجیتال را به زنجیره جانبی منتقل کند، باید ابتدا آن مقدار ارز را از بلاکچین اصلی به آدرسی خاص در زنجیره جانبی ارسال کند. پس از ارسال، ارز به طور موقت مسدود می شود و کاربر نمی تواند آن را در بلاکچین اصلی خرج کند. در این زمان، یک دوره انتظار وجود دارد که به عنوان مرحله امنیتی عمل می کند تا از هرگونه سوءاستفاده جلوگیری شود. در پایان این دوره، معادل آن مقدار ارز در زنجیره جانبی آزاد می شود. همین فرآیند برای انتقال از زنجیره جانبی به بلاکچین اصلی نیز مشابه است.
این فرآیند مسدودسازی و آزادسازی دارایی ها در زنجیره های جانبی، علاوه بر بهبود مقیاس پذیری، به امنیت و یکپارچگی شبکه نیز کمک می کند. این امکان برای انجام تراکنش ها در زنجیره های جانبی، به ویژه در زمانی که هزینه ها در بلاکچین اصلی بالا است، اهمیت زیادی دارد.
کاربردهای اصلی زنجیره های جانبی
- مقیاس پذیری شبکه: زنجیره های جانبی به عنوان ابزاری برای بهبود مقیاس پذیری شبکه ها در نظر گرفته می شوند. با هدایت برخی از تراکنش ها به زنجیره های جانبی، بار پردازش داده ها از روی بلاکچین اصلی برداشته می شود. این فرآیند به شبکه اصلی اجازه می دهد که تراکنش های بیشتری را در زمان کمتری پردازش کند، که این ویژگی برای توسعه ارزهای دیجیتال به عنوان پروتکل های پرداخت جهانی حیاتی است.
- کاهش هزینه ها: یکی از مشکلات اصلی بلاکچین ها، هزینه های بالای تراکنش ها است. در بلاکچین های اصلی، هزینه های مربوط به استخراج (ماینینگ) و پردازش تراکنش ها می تواند بسیار بالا باشد. با استفاده از زنجیره های جانبی، می توان تراکنش ها را با هزینه های کمتر انجام داد. این ویژگی برای انجام ریز تراکنش ها و پرداخت های کوچک بسیار مفید است.
- ارتباط بین بلاکچین ها: زنجیره های جانبی به بلاکچین های مختلف این امکان را می دهند که با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این ارتباط بین بلاکچین ها، که گاهی به عنوان «سوآپ اتمی» شناخته می شود، به کاربران این امکان را می دهد که دارایی های دیجیتال خود را بین بلاکچین های مختلف جابه جا کنند. این ویژگی به ویژه در دنیای ارزهای دیجیتال با تنوع بالای بلاکچین ها اهمیت زیادی دارد.
پروژه های برجسته و کاربرد زنجیره های جانبی
یکی از پروژه های برجسته ای که از زنجیره های جانبی بهره برده است، پروژه پلاسما در اتریوم (Ethereum’s Plasma) است. پلاسما قصد داشت از زنجیره های جانبی برای ایجاد ساختارهای پیچیده تری به نام “زنجیره های فرزند (child chains)” استفاده کند. در این مدل، زنجیره های فرزند می توانستند از بلاکچین اصلی منشأ بگیرند و عملیات های خاصی را خارج از زنجیره اصلی انجام دهند. ایده پلاسما این بود که با استفاده از زنجیره های فرزند، یک درخت سلسله مراتبی از زنجیره های جانبی ایجاد کند.
با وجود اینکه پلاسما به دلایل مختلف نتواست به طور کامل توسعه یابد، اما همچنان به عنوان یک پروژه پیشرو در زمینه فناوری زنجیره های جانبی شناخته می شود. از آن زمان، بسیاری از مفاهیم پلاسما در پروژه های مختلف بلاکچین مورد استفاده قرار گرفته است.
مشکلات و چالش ها در استفاده از زنجیره های جانبی
با وجود تمامی مزایا، استفاده از زنجیره های جانبی با چالش هایی نیز همراه است. یکی از این چالش ها، پیچیدگی های فنی است که در طراحی و اجرای زنجیره های جانبی وجود دارد. این پیچیدگی ها می توانند باعث مشکلاتی در ارتباط میان بلاکچین ها و زنجیره های جانبی شوند.
علاوه بر این، مسائل امنیتی و نیاز به تضمین یکپارچگی داده ها در این شبکه ها نیز از چالش های عمده به شمار می آید. زیرا هرگونه نقص در امنیت ممکن است به از دست رفتن دارایی های دیجیتال و یا حملات مختلف به شبکه منجر شود.
چشم انداز آینده زنجیره های جانبی
با وجود چالش ها، آینده زنجیره های جانبی روشن به نظر می رسد. این فناوری در حال حاضر در بسیاری از پروژه های بلاکچینی در حال پیاده سازی است و همچنان به عنوان یکی از ابزارهای اصلی برای بهبود مقیاس پذیری بلاکچین ها در نظر گرفته می شود. به ویژه در صورتی که توسعه دهندگان بتوانند مشکلات فنی و امنیتی موجود را برطرف کنند، زنجیره های جانبی می توانند به یکی از ارکان اصلی فناوری بلاکچین تبدیل شوند.
زنجیره های جانبی به ویژه در زمینه هایی مانند ارزهای دیجیتال و پروتکل های پرداخت، قابلیت های فراوانی دارند و می توانند به طور چشمگیری مقیاس پذیری و انعطاف پذیری شبکه های بلاکچینی را افزایش دهند. در آینده، انتظار می رود که این فناوری به طور گسترده ای در پروژه های مختلف بلاکچینی به کار گرفته شود و به تحقق پتانسیل های بالقوه بلاکچین کمک کند.
نتیجه گیری
زنجیره های جانبی به عنوان یکی از نوآوری های مهم در دنیای بلاکچین، پتانسیل بالایی برای حل مشکلات مقیاس پذیری و هزینه های تراکنش ها دارند. این فناوری می تواند به عنوان یک ابزار مؤثر برای بهبود عملکرد شبکه های بلاکچینی و گسترش استفاده از ارزهای دیجیتال در مقیاس جهانی استفاده شود.
بیشتر بدانید: نقش بلاکچین های عمومی در پذیرش دیفای مؤسسات
[…] بیشتر بدانید: زنجیره های جانبی Sidechains در فناوری بلاکچین چیستند؟ […]