فاینانس غیرمتمرکز (دیفای) به عنوان روشی نوین برای انجام معاملات مالی بدون نیاز به واسطههایی مانند بانکها، به سرعت محبوبیت یافته است.
دیفای بر اساس فناوری بلاکچین عمل میکند و خدمات مالی مختلفی مانند وام، معامله و سرمایهگذاری را ارائه میدهد. اگرچه دیفای مزایایی مانند افزایش دسترسی و شفافیت دارد، اما با چالشهایی مانند نوسانات بالا و ریسکهای امنیتی نیز همراه است. این مقاله به بررسی این مزایا و معایب و تأثیر آنها بر آینده مالی میپردازد.
مزایای دیفای
دیفای (DeFi) با ارائه خدمات مالی غیرمتمرکز و بدون وابستگی به نهادهای مرکزی مانند بانکها، تغییرات عمدهای در سیستم مالی سنتی به وجود آورده است. این خدمات مبتنی بر قراردادهای هوشمند هستند که بهصورت خودکار اجرا میشوند و موجب کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری میشوند.
یکی از مزایای برجسته دیفای، به صورت دموکراسی درآمدن دسترسی به خدمات مالی است. این سیستم به افراد در سراسر جهان که به اینترنت دسترسی دارند، امکان استفاده از محصولات و خدمات مالی را میدهد و موانع جغرافیایی و تبعیضهای موجود در سیستمهای بانکی سنتی را از بین میبرد.
دیفای همچنین به میلیونها نفر که از خدمات بانکی محروم هستند، امکان دسترسی به ابزارهای مالی مانند پسانداز و اعتبار را میدهد، که میتواند به افزایش فرصتهای اقتصادی و بهبود امنیت مالی آنها منجر شود و به برابری اقتصادی در سطح جهانی کمک کند.
یکی دیگر از مزایای دیفای، امنیت و حریم خصوصی بیشتر است. به دلیل اینکه دیفای بر پایه فناوری بلاکچین عمل میکند، معاملات شفافیت دارند و احتمال تقلب و فساد کاهش مییابد. کاربران نیز کنترل کاملی بر داراییها و اطلاعات شخصی خود دارند.
علاوه بر این، دیفای امکان انجام معاملات سریعتر و کارآمدتری را فراهم میکند. برخلاف سیستمهای بانکی سنتی که ممکن است شامل فرآیندهای طولانی و واسطهها باشند، دیفای به صورت ۲۴ ساعته فعال است و انجام معاملات فوری را ممکن میسازد، بهویژه در معاملات فرامرزی که در سیستمهای بانکی سنتی کند و پرهزینه هستند.
بیشتر بدانید: دیفای چیست؟
معایب دیفای
با وجود مزایای متعدد دیفای، این حوزه معایبی نیز دارد. یکی از مشکلات اصلی آن، نیاز به تخصص فنی بالا برای استفاده از خدمات دیفای است که میتواند برای مبتدیان چالشبرانگیز و به اشتباهات و خسارات مالی منجر شود.
دیفای با ریسکهای زیادی روبرو است، از جمله نوسانات بازار، شکست قراردادهای هوشمند و تهدیدات هکری. برخلاف سیستمهای بانکی سنتی که از مکانیزمهای بیمه و حفاظت از مصرفکننده بهرهمند هستند، دیفای معمولاً چنین تدابیری ندارد و کاربران باید تمام ریسکهای سرمایهگذاری خود را بر عهده بگیرند.
ابهامات قانونی و نظارتی نیز از چالشهای بزرگ دیفای به شمار میروند. بسیاری از حوزههای قضایی هنوز چارچوبهای نظارتی مشخصی برای دیفای ندارند که میتواند به ابهامات قانونی و اختلافات منجر شود.
علاوه بر این، نهادهای نظارتی در حال حاضر در حال بررسی و تنظیم قوانین برای دیفای هستند و ممکن است در آینده اقداماتی برای محدود کردن این حوزه انجام دهند که میتواند بر پایداری پروژههای دیفای تأثیر بگذارد.
مسائل مقیاسپذیری شبکه اتریوم، که محل اجرای بسیاری از برنامههای دیفای است، نیز به چالشهایی مانند هزینههای بالا و سرعت کند تراکنشها در زمانهای اوج منجر میشود و ممکن است محدودیتهایی در کاربری و جذابیت این برنامهها بوجود آورد.
ریسک های استفاده از پروژه های دیفای مبتنی بر قرارداد های هوشمند
پروژههای دیفای که به قراردادهای هوشمند متکی هستند، با ریسکهای خاصی مانند اشکالات و سوءاستفادههای احتمالی روبرو هستند. اگر قراردادهای هوشمند بهدرستی طراحی نشده یا دارای اشکالاتی باشند، میتوانند توسط افراد کلاهبردار مورد سوءاستفاده قرار گرفته و خسارات زیادی به بار آورند.
این آسیبپذیریها در گذشته باعث بروز هکها و نقضهای امنیتی زیادی شده و خطرات این صنعت نوظهور را به نمایش گذاشتهاند. هرچند برخی پروژهها اقداماتی مانند ممیزیهای امنیتی و برنامههای پاداش برای یافتن اشکالات انجام دادهاند، همچنان خطر هک و کلاهبرداری به عنوان یک چالش بزرگ باقی مانده است. علاوه بر این، نبود نظارت قانونی در دیفای به کاربران گزینههای محدودی برای جبران خسارت در صورت وقوع هک یا کلاهبرداری میدهد.
پروژههای موفق دیفای و مزایای آنها
برای درک بهتر دیفای، آشنایی با پروژههای موفق در این حوزه بسیار مهم است. Compound به کاربران این امکان را میدهد که با قرض دادن ارزهای دیجیتال خود، بهره کسب کنند و نرخ بهره بهطور الگوریتمی و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین میشود. Uniswap، پروتکلی غیرمتمرکز است که مبادله توکنها را ساده و کمهزینه کرده و به کاربران این امکان را میدهد که بهطور مستقیم از کیف پول خود مبادله کنند و از تأمین نقدینگی درآمد کسب کنند. Aave نیز یک پلتفرم وامدهی است که با ویژگی “وامهای فوری” امکان وامگیری بدون نیاز به وثیقه را فراهم میآورد، به شرطی که وام در همان بلوک اتریوم بازگردانده شود. این پروژهها نشاندهنده پتانسیل دیفای برای کاهش هزینهها و بهبود دسترسی هستند، هرچند که خطرات خاص خود را نیز دارند.
